بررسی رابطه اخلاق و سیاست در اندیشه فقهی ـ سیاسی امام محمد غزالی و امام خمینی

بررسی رابطه اخلاق و سیاست در اندیشه فقهی ـ سیاسی امام محمد غزالی و امام خمینی

نوشتار حاضر در پی پاسخ‌گويی به اين سؤال اساسی است كه وجوه افتراق و اشتراک انديشه‌های سياسی ـ اخلاقی امام محمدغزالی و امام خمينی(ره) در زمينه رابطه اخلاق و سياست چيست و از كجا ناشی شده است؟ در تلاش برای پاسخ‌گويی همه جانبه به سؤال مذكور و سؤالات فرعی ديگر، يك رويكرد تطبيقی و در عين حال تلفيقی به‌كار رفته است. به عبارت ديگر وجوه افتراق انديشه‌های اخلاقی ‌ـ سياسی شخصيت‌های مورد نظر پژوهش، از طريق الگوی گادامر كه در فهم انديشه‌ها بر علايق و پيش‌فهم‌های انديشمند تأكيد و تمركز ويژه دارد و نيز الگوی اسكينر كه در فهم و تفسير انديشه‌ به بازسازی افق و جهانی كه انديشمند در آن می‌زيسته است، مورد وارسی و سنجش قرار گرفته‌اند. بر اساس اين دو الگو تأملات شخصيت‌های مطرح در باب چگونگی رابطه اخلاق و سياست به دل‌بستگی‌های فقهی ـ كلامی، پيش‌فهم‌ها و الزامات زمانه آنان بازگشت داده شده است. مخرج و راندمان مشترك قالب‌‌های نظری پژوهش حاضر اين خواهد بود كه تفسير نظريه رابطه اخلاق و سياست تحت تأثير عوامل مختلف صورت می‌گيرد و نيز نشان می‌دهد كه در حوزه تمدن اسلامی رابطه اخلاق و سياست از حيث نظری می‌تواند به صورت‌های مختلف متجلی شود.