نقش حدیث در استنباط کلامی حله

نقش حدیث در استنباط کلامی حله

در میان مکاتب کلامی شیعه، حلّه تأثیرگذارترین مدرسه کلامی در روش و آرای کلام معاصر شمرده می‌شود. این نوشتار به بررسی نقش «حدیث اعتقادی» در «استنباط کلامی مکتب حلّه»، با تأکید بر شاخص‌ترین اندیشمندان تأثیرگذار در این مکتب، یعنی سید بن‌طاووس، خواجه طوسی، ابن میثم بحرانی و علامه حلّی پرداخته است. جریان‌های کلامی حلّه برخی نقل‌گرا و برخی عقل‌گرا و عده‌ای نیز به دنبال راهی میانه بودند. این جریان‌ها در شاخص‌های مختلف روشی، اختلافات مهمی داشتند. از روش‌های استنباطی جریان نقل‌گرا می‌توان به مواردی چون: طرد عقل‌بسندگی، حضور حداکثری نقل، اعتبار مضمونی و نه رجالی، فهم ترکیبی قرآن و حدیث اشاره نمود. از روش‌های استنباطی جریان عقل‌گرا نیز می‌توان مواردی مانند: مبناگروی عقلی، ساختارسازی در مقام تنظیم، توجه به بطون معنا و تأویل مخالف ملزومات عقل را برشمرد. جریان عقل‌گرای حلّه به‌ویژه روش علامه حلّی، کلام امامیه را وارد مرحله جدیدی کرد که سیطره تأثیرگذاری آن تا زمان حاضر ادامه یافته است.