انسان آرمانی از منظر اسلام و جنبش‌های نوپدید معنویت‌گرا

انسان آرمانی از منظر اسلام و جنبش‌های نوپدید معنویت‌گرا

امروزه جنبش‌هایی نوپدید در غرب و شرق با عناوین معنوی به صحنه آمده‌اند و سعی در ارائه تصویری آرمانی از انسان دارند تا بدین‌وسیله به نیازهای معنوی انسان مدرن پاسخ دهند. از جمله مهم‌ترین این جنبش‌ها که تاکنون آثار فراوانی از خود بر جای نهاده‌‌اند، دو جریان اثرگذار و مشهور «اوشو» و «پائولو» است که انسان ایده‌آل از منظر هر دو در حالی که دارای اشتراکات فراوانی است، از ویژگی‌های متفاوتی نیز برخوردار است. اوشو تصویر خویش از انسان ایده‌آل امروزی را «زوربای بودا» می‌نامد كه یكی سمبل زیاده‌خواهی، شهوت و شادمانگی است و دیگری اسوه زهد و ریاضت. او رهایی از ذهن، سرور و شادمانگی، نفی دعا و عبادت را از ویژگی‌های انسان ایده‌آل می‌داند که از راه مراقبه به دست می‌آید. در مقابل، انسان آرمانی «کوئیلو»  دارای ویژگی‌‌هایی است که با اباحی‌گری و بی‌بند و باری، گوش سپردن به ندای درون به واسطه پیش‌گویی و جادوگری، اتصال به روح کیهانی و پیروی از افسانه شخصی حاصل می‌شود. خاستگاه مشترک این‌گونه جنبش‌های نوپدید معنویت‌گرا را می‌توان در معنویت سکولار ارزیابی کرد که باعث رویش انواع گوناگونی از این جنبش‌ها بوده است و اصول مشترک هر دو جنبش را در تفکر انسان‌‌محوری دانست که تکثرگرایی، آزادی‌خواهی و فردگرایی از مؤلفه‌های اساسی آن شمرده می‌شود. اما انسان آرمانی از نگاه اسلام، جانشین و امانت‌دار الهی است و با پیروی از فطرت الهی و ایمان و عمل صالح، هر لحظه در حال شکوفا شدن و پیمودن مسیر رشد و کمال است.